Page 359 - yargi-ozel-raporu

İDARİ YARGI

1. İdari Yargının Ortaya Çıkışı, Varlık Nedeni ve Yargı
Sistemleri

(688) Orta çağ ve öncesinde egemen olan mutlak kudret sahibi, sor-
gulanamaz devlet anlayışının, modern çağın bireyi esas alan görü-
şüne paralel olarak değişmesi, devletin, kişilerin ortak çıkarlarının
sağlanması için meydana gelen bir kuruluş olarak; bireyin ise, devle-
tin varlık nedeni olarak görülmesi sebebiyle, devletin kişilerin hak ve
hürriyetlerine saygı göstermesi zorunluluğu doğmuştur. Eğer devlet,
kişi hak ve hürriyetlerine saygı göstermezse, kendi varlık nedenini
kaybetmiş olacaktır. Bu fikrin gelişmesi hukuk devleti kavramını do-
ğurmuş, hukuk devleti kavramıyla birlikte de idarenin yargısal dene-
timi gündeme gelmiştir. Bu sebeple; idari davaların, hukuk devleti-
nin doğuşundan sonra hukuk alanında varlık göstermeye başladığı
genellikle kabul edilir. 380
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
(689) Öte yandan; toplumsal değişimler sonucu devlete yüklenen
görevlerin fazlalaşması nedeniyle devlet ile birey arasındaki ilişki-
ler artmış; üstün kamu gücünü kullanan devlet ile devlete nazaran
daha güçsüz konumda olan, ancak devletin varlık nedeni olan bi-
rey, daha fazla alanda karşılıklı ilişki içinde olmuştur. Bunun doğal
sonuçlarından biri de şüphesiz birey ile devletin arasında bir takım
uyuşmazlıkların çıkmasıdır. Devletin hizmet alanındaki etkinliğinin
artması, idare hukukunun gelişmesini sağlamıştır.

(690) Kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesini sağ-
lamakla görevli olan idarenin; belirli hukuk kurallarına bağlı olarak

380 TUNCAY Aydın, Danıştay’ın Yargısal Yönü, Yüzyıl Boyunca Danıştay, Danış-
tay Yayınları, Ankara, 1986, sf. 5.

332