Page 363 - yargi-ozel-raporu

lı, düzenli ve eksiksiz yürümesini sağlayacak çözüm yollarını bu-
labilmelidir. Özel hukuktan farklı olarak idare hukukunda, idari
391
işlemlerin hukuka uygunluk karinesi bulunmaktadır. Söz konusu
karineye göre idari işlemlerin hukuka uygun olarak tesis edildiği ka-
bul edilir ve vatandaşların ise buna uyma yükümlülüğü vardır. Özel
hukukta, taraflar arasında eşitlik olduğu halde; idare hukukunda
kamu gücü kullanma yetkisi olan idare, bireye göre üstün tutuldu-
ğundan kişiler ile idare arasındaki uyuşmazlıkların farklı hukuk ku-
rallarına bağlı olarak çözülmesi gerekmektedir. Bu bağlamda; idare
hukukunda uzmanlaşmış hâkimler eliyle uyuşmazlıkların çözülmesi
adaletin tesisi için daha işlevsel olacaktır.

(699) İdarenin işlem ve eylemlerinin yargısal denetimi için iki ana
sistem bulunmaktadır. Bunlardan ilki idarenin yargı yoluyla dene-
timi için ayrı bir idari yargı sisteminin bulunmadığı, bu denetimin
genel mahkemeler tarafından yapıldığı “yargı birliği” sistemidir. Di-
ğeri ise, idarenin yargı yoluyla denetimi için ayrı bir yargı kolunun
görevli olduğu “idari yargı” sistemidir. “Yargı birliği” sistemi genel
olarak Anglo-amerikan ülkelerinde, “idari yargı” sistemi ise, ülkemi-
zin de aralarında bulunduğu Kara Avrupası ülkelerinde uygulanmak-
tadır. Gerçekte, bu iki ana sistemin katı bir şekilde uygulandığı bir
sistem bulmak pek olanaklı değildir. Genel olarak, ülkelerdeki yargı
sistemleri bu iki ana sistemden birine ağırlık verir niteliktedir. Yargı
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
birliğinin uygulandığı ülkelerde, kimi zaman belirli alanlarda tesis
edilen idari işlemler için özel görevli mahkeme ya da komisyonlar
teşkil edilmiştir. Öte yandan; idari yargı sisteminin egemen olduğu
ülkelerde ise bazı idari işlemler için idari yargıya değil, adli yargıya
392
dava açıldığı görülmektedir. Bu nedenle, kimi yazarlar tarafından
üçüncü bir sistem olarak karma sistemden bahsedilmektedir.
393
(700) İdari yargı sistemini idari rejim ile birlikte değerlendirmek ge-
rekir. Bilindiği gibi idari rejim sisteminde idareye uygulanan “idare

391 ERDEM KARAHANOĞULLARI, Özlem, ER, Salih, İdari Yargıda Hâkim
ve Savcı Adaylarının Eğitimi, Türkiye Barolar Birliği tarafından “Hukuk Öğ-
retimi ve Hukukçunun Eğitimi” konulu uluslararası toplantıda sunulan tebliğ,
Ankara 09/10/2011 Ocak 2003, sf. 242.
392 GÖZÜBÜYÜK, Yönetsel Yargı, sf. 3.
393 ONAR, S. Sami, age, sf. 1835.

336