Page 365 - yargi-ozel-raporu

(705) Sonuç olarak, ülkemizde idari yargının yerleştiği söylenebilirse
de, adli ve idari yargıda uygulanan yargılama usullerinin farklı ol-
ması, idare ve bireyin yargılanmasında farklı kuralların uygulanması
sonucunu doğurmaktadır. Mevcut sistemin hâlihazırdaki durumu
gözetilerek, alt derece idari yargı yerlerinin bulunması, ayrı bir
yargılama usulü kanununun olması ve yüksek mahkemede idari
davalara bakan uzmanlaşmış dairelerin bulunması koşuluyla en
azından adli, idari ve askeri yargının bir “Yüksek Temyiz Mah-
kemesi” altında birleştirilmesinin uygun olacağı değerlendiril-
mektedir.

2. Türkiye’de İdari Yargının Tarihi Gelişimi
2.1. Osmanlı Dönemi

(706) Osmanlı Devletinde II. Murat dönemine kadar idarenin dene-
timine ilişkin yargılama faaliyeti Divan tarafından icra edilmektey-
di. Tanzimat’tan önceki devirde idari işlerle yargısal işler teşkilat
397
bakımından birbirinden ayrılmamıştı. Aynı kişi veya kurul, hem
idari hem de yargısal görevler ifa etmekteydi. 398

(707) 28/03/1837 tarihinde, görevi kanun ve nizamname layihala-
rı hazırlamak, bunların tatbikine nezaret etmek, devleti ilgilendiren
her konuyu görüşerek fert-devlet arasında anlaşmazlıkları çözmek
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
olan Meclis-i Valay-ı Ahkâm-ı Adliye (Adalet-Hukuk İşleri Yüksek
Kurulu) ile sadrazama danışmanlık yapan yüksek bir kurul niteliğin-
399
deki Dar-ı Şura-i Bab-ı Ali kurulmuş, 1862 yılında ise bu iki ku-
rum birleştirilmiştir. Bu birleşme, adli ve idari yargının tek organda
toplandığı “tek yargı sistemi” niteliğindedir. 400

(708) Zamanla tek yargı sisteminin mahzurlarının görülmesi üzerine
Sultan Abdülaziz döneminde “Divan-ı Ahkâm- Adliye” ve “Şura-i
Devlet” olarak ikiye ayrılmış, 10/05/1869 tarihinde bugünkü Da-

397 ŞENLEN, Süheyla, Türkiye’de İdari Yargının Doğuşu ve Tarihi Gelişimi, AÜS-
BFD, 1994, C. 49, S. 3, sf. 403.
398 ÖZDEŞ, Orhan, Alt Derece İdare Mahkemeleri, DD, Atatürk’ün Doğumu-
nun 100. Yılı Özel Sayısı, sf. 11.
399 SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet, Tanzimat Devrinde Meclis-i Vala, 1838-
1868, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1994, sf. 36.
400 ŞENLEN, age, sf. 404.

338