Page 374 - yargi-ozel-raporu

gı erkini bir önceki anayasaya oranla daha güvenceli ve ayrıntılı ele
alması sonucunda, alt derece idari yargı mercilerinin idari teşkilatın
dışında örgütlenmesinin önü açılmıştır. Söz konusu Anayasanın 140
ıncı maddesinin birinci fıkrasının;

“ Danıştay, kanunların başka idari yargı mercilerine bırakmadığı konu-
larda ilk derece ve genel olarak üst derece idare mahkemesidir. Danıştay,
idari uyuşmazlıkları ve davaları görmek ve çözümlenmek, Bakanlar
Kurulunca gönderilen kanun tasarıları hakkında düşüncesini bildir-
mek, tüzük tasarılarını ve imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerini incelemek
ve kanunla gösterilen diğer görevleri yapmakla görevlidir” ifadeleriyle
ilk derece idari yargı yerlerinin yargı örgütlenmesi içerisinde kurul-
masının anayasal dayanağı oluşturulmuştur.

(734) 1961 Anayasasının söz konusu maddesine ilişkin gerekçede;
“… sevk olunan madde ile (Birinci fıkra) ilk derece idari mahkemele-
rin kurulması yolu açık tutulmuş bulunmaktadır. Bu halde Danıştay,
ilk derece idari mahkemelerin kararlarını temyizen tetkik edebilecektir”
ifadeleri ile genel gerekçede; “… idari alt mahkemeler tesisi imkanları
da açık bırakılmıştır” ifadelerinin birlikte değerlendirilmesi halinde;
idari yargı düzenine ilişkin tek mahkeme anlayışının terk edilerek
yerelde örgütlenen bir yargı teşkilatı kurulması fikrinin benimsen-
diği anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, ilk olarak idari yargının yüksek Bölüm 9 İdari Yargı
mahkemesine ilişkin 521 sayılı Danıştay Kanunu 1964 yılında yasa-
laşmıştır. Bu Kanunun genel gerekçesinde;
“Anayasa bir yenilik olmak üzere, idari mahkemelerin kurulması im-
kânlarını açık bırakmıştır ki, bu da ayrı bir kanun konusu teşkil eder.

İdari mahkemelerin kurulması yeni tahsisatı gerektirmekte idari yargı
alanında yetişmiş elemanların teminine bağlı bulunmakta ve ayrıca bu
mahkemelerin görev ve yetkilerinin tespiti ve işleyişlerinin düzenlenmesi
için bazı incelemelerin yapılmasını ve bu meyanda, ilçe ve il idare ku-
rulları ve vergi itiraz ve temyiz komisyonları gibi idari uyuşmazlıkları
çözümleyen, fakat tam manası ile bir idari mahkeme niteliğini taşıma-
yan kurulların durumlarının da göz önünde tutulmasını icabettirmek-

lık, sağlık ve sosyal yardım, tarım ve veteriner müdürlerinden teşekkül eder.
Vali, idare kuruluna başkanlık etmek üzere vali muavinini görevlendirebilir.”

347