Page 379 - yargi-ozel-raporu

reylerin devletten beklentisi ve talepleri artmıştır. İletişim araçlarının
yaygınlaşması bilgiyi kolay erişilir hale getirmiş, bu durum ise birey-
lerin hakları ve hak arama yolları hususunda daha eğitimli ve bilinçli
olmasını sağlamıştır. İdarenin kişiler hakkında tesis ettiği işlemlere
yapılan itirazlara karşı etkili alternatif çözüm yöntemlerinin bulun-
maması ve idareye yapılan başvurular karşısında kamu görevlilerinin
konu ile ilgili olarak içtihat haline gelmiş yargı kararları bulunması-
na karşın hukuki ve mali sorumluluk kaygısı ile inisiyatif almaktan
kaçınarak başvuruları olumsuz sonuçlandırmaları, özellikle idare
mahkemeleri olmak üzere, alt derece idari yargı mercilerinin üste-
sinden gelemeyeceği sayısız dava açılması sonucunu doğurmuştur.
427
Bu durum, ilk derece mahkemelerin verdikleri kararların büyük bir
oranda temyiz yoluna tabi olması nedeniyle Danıştay’ın da iş yükü-
nün artması sonucunu doğurmuştur.
(745) Ülkemizde yargı deyince ilk akla gelen söz hiç şüphesiz “ada-
let mülkün temelidir” sözüdür. Ancak bu sözün; sanki adil davran-
mak sadece mahkemelerin göreviymiş gibi, yalnız yargı deyince akla
gelmesi ve adliyelerin girişinde yazılı olması düşündürücüdür. Oysa
yalnız mahkemeler değil, devletin bütün kurumları kişilere adil dav-
ranmak ve bu yönde karar vermek zorundadır.

(746) Hukuk devleti, devletin ihdas ettiği kurallara sadece bireylerin
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
uymasını isteyen değil, aynı zamanda kendi organlarının işlem ve ey-
lemlerinde hukuka uygunluğu önceleyen, buna harfiyen riayet eden
428
ve aksi durumda yargısal güvenceleri kurumsallaştıran devlettir.
Bu tanımdan hareketle, idarenin işlem ve eylemlerinin hukuka uy-
gunluğunu denetleyen idari yargı düzenini, hukuk devleti için vaz-
geçilmez bir denetim mekanizması olarak değerlendirebiliriz.

(747) Ancak günümüz şartlarında, idare mahkemelerinin karşı kar-
şıya olduğu iş yoğunluğu, hukuk devletinin gerektirdiği denetim va-
zifesini aksatacak düzeye ulaşmış, “nitelikli denetim” yerini “niceliksel
denetim”e bırakmıştır. Yani birey hak ve özgürlüklerini önceleyen ve

427 2014 yılındaki adli istatistiklere göre; idare mahkemelerinin dava sayısı: 259
830’dur. Bkz. http://www.adlisicil.adalet. gov.tr/istatistik_2014/225.pdf (Eri-
şim Tarihi: 14/04/2016)
428 GÜNDAY, İdare Hukuku, sf. 39.

352