Page 407 - yargi-ozel-raporu

kırılığının ileri sürülmesinde gündeme gelmektedir. Dolayısıyla re-
sen araştırma ilkesinin ispat külfetine bir etkisi bulunmamaktadır.
460
4.2.3. İnsan Hakları Teorisi ve Vergi Yargılaması

(814) Vergi uyuşmazlıklarının çözüme kavuşturulması küreselleşen
ekonomik dünyada insan hakları ile yakından ilişkili hale gelmiştir.
Bu anlamda AİHM’in vergi uygulamaları, politikaları ve uyuşmaz-
lıklarına ilişkin değerlendirmeleri ulusal mevzuatın ve uygulamaların
demokratik hukuk devleti ilkesinin asgari düzeyde gerçekleşmesini
sağlamaktadır. AİHM, vergi yargılamalarına ilişkin değerlendirme-
lerini özellikle mülkiyet hakkı ve adil yargılanma hakkı kapsamında
yapmaktadır.

(815) Vergi ile mülkiyet hakkı arasındaki ilişki doğal olarak kurulan
bir ilişkidir. Devletin kadim egemenlik belirtisi olan vergi, devletin
birey mülkiyetine el atması ile gerçekleşmiştir. Ancak günümüzde
“vergi demokrasinin bedeli” olarak adlandırılmaktadır. Bu sebeple
bireylerin mülkiyetini etkileyen devlet uygulamaları belirli prosedür-
lerle ve hukukî güvenlik ilkesini göz önüne alarak düzenlenmelidir.
AİHM, vergi politikalarında AİHS kapsamında korunan mülkiyet
hakkına riayet edilmesini öngörmektedir. Yine AYM, bireysel baş-
461
vuru kararlarında AİHM prensiplerini uygulamaktadır.
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
(816) Adil yargılanma hakkı kapsamında, AİHM’in belirlediği ilke-
ler vergi yargılamasında da geçerlidir. Mahkeme, vergi uyuşmazlık-
larındaki adli safahatın, adil yargılanma ilkesi çerçevesinde gerçekleş-
mesini önemsemektedir. Bu anlamda ülkemizdeki vergi yargılaması
AİHM’in adil yargılama kriterlerini benimsemek durumundadır.
AYM içtihatlarında bu hususa değinilmektedir. 462

460 BİYAN, Özgür, Türk Hukukunda İspat ve Delil, Yayımlanmamış Doktora
Tezi, 2009, sf. 139.
461 ŞİMŞEK, Suat, Vergi Politikaları, Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi, Maliye Dergisi, Sayı 159, sf. 323-345.
462 KAPLAN, Recep; YILMAZOĞLU, Yunus Emre, AİHM ve Anayasa Mah-
kemesi İçtihatları Işığında Adil Yargılanma Hakkı Kapsamı Açısından Vergi
Uyuşmazlıkları, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 21, sf. 459.

380