Page 58 - yargi-ozel-raporu

altında bulunan emniyet birimleri, yargının önüne sunacağı dosya
ve delilleri tüm siyasî etkileşimden uzak olarak hazırlayabilmelidir.
(61) Bu nedenle “savcılık makamı” kamu davası yönünden bağım-
sız hale getirilmek suretiyle, savcılığın emrinde, gerçek bir adlî polis
teşkilatı kurulmalıdır. Gerektiğinde Cumhuriyet savcısı genel kol-
luktan da yararlanmalıdır. Adliye açısından kusur atfedilen husus-
larda kolluğun payı büyüktür. Bu kusurda da Cumhuriyet savcı-
larının soruşturmaları bazı gerekçelerle kolluğa havale etmeleri en
önemli etkendir. Herhangi bir şekilde suç soruşturmasına başlayan
kolluk birimlerinin, çoğu durumda kendine göre bir yön seçtiği Bölüm 1 Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Ceza Yargılaması, Soruşturma ve Kovuşturma
görülmektedir. Kolluğun amirlerinden biri yürütme organı, diğeri
de savcıdır. Hal böyle olunca idarî amir, adlî amirden daha etkili
konuma gelmektedir. Bu aşamada kusurlu hareketler adlî soruştur-
mayı doğrudan etkilemektedir. Bu açıdan kusur sayılacak davranış,
savcıdan kaynaklansa da esasında kolluk aracılığı ile idarî amirden
gelmektedir. Oysa savcılık makamına bağlı adli kolluk teşkilatının
kurulması halinde, hataların daha az yapılacağı hususunda şüphe
bulunmamaktadır.
(62) Ülkemizdeki kolluk teşkilatının bir parçası olan jandarmanın
temel kuruluş Kanunu ve bu konudaki diğer mevzuat hükümleri
incelendiğinde jandarma teşkilatının üzerinde büyük bir yük bulun-
duğu anlaşılmaktadır. Bir yandan askeri görevler bir yandan idari
görevler bir taraftan da yargısal görevleri bulunan jandarma teşki-
latının yargısal görevi en son aşamada gelmektedir. Askerî ve mülkî
görevlerin öncelikli olarak yerine getirildiği bilinen bir gerçektir.

(63) Kolluk birimleri üzerinde gerçek anlamda denetim ve birlik-
telik sağlanması açısından; kolluk görevlilerinin eylem veya yaptık-
ları işlemler sonucu açılan davalar, özellikle işkence veya keyfi uy-
gulamaların, gerçek manada soruşturulup adaletin tecelli etmesi ve
cezasızlık sorununun çözülmesi hususunda adli kolluk teşkilatının
kurulmasının büyük fayda sağlayacağı mütalaa edilmektedir. Kollu-
ğun bir kimseyi suçlu olarak göstermesinin bağlayıcı hukukî sonucu
bulunmamaktadır. Kolluk güçlerinin yaptığı eylem veya işlemlerin
bağımsız yargı organlarınca yeterince ve etkin denetlenmesi gerekir.

31