Page 93 - yargi-ozel-raporu

sanığın cezai sorumluğunu artırır veya azaltır. Örneğin; yağma
suçunun soruşturulması sırasında olayı kimin gerçekleştirdiği,
eylemin gece, konutta, birden fazla kişiyle, silahla veya hukuki
ilişkiye dayalı alacağın tahsiline yönelik olarak işlenip işlenme-
diği veya malın değerinin az olup olmadığı ile etkin pişmanlığın
bulunup bulunmadığının tespiti gerekir. Çünkü belirtilen bu
hususlar sanığın cezai sorumluluğunun artmasına veya azalma-
sına neden olan hususlardır. Bunlar yukarıda belirtildiği gibi tek
celselik yargılama ilkesinin hayata geçirilmesi için de önem arz
etmektedir. Yeri gelmişken, uygulamada şüphelinin ifadesi alın-
madığı gerekçesiyle iddianamelerin iade edildiği görülmektedir.
Şüphelinin savunması somut olayın özelliğine göre mutlak delil
sayılmayabilir. Eğer tüm aramalara rağmen şüpheli bulunama-
mışsa ve olaya ilişkin tüm deliller toplanmış ve özel durumlar
varsa (zamanaşımı, tanık dinleme zorunluluğu vb.) şüphelinin
ifadesi alınmadan da dava açılabilmelidir. Ancak tüm deliller
toplanmamışsa dava açılmamalıdır. Ayrıca binlerce sayfadan
oluşan iddianameler sanık/sanıklar veya vekil/müdafiye teb-
liğ edildikten sonra tümünün mahkemede okunmasına gerek
olmadan, özetinin okunmasıyla yetinilmesi konusunda yasal
değişikliğe gidilmelidir. Bu savunma hakkının kısıtlanması
anlamına gelmeyecektir. Aksine hakkın suiistimalini ve bu
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
nedenle kovuşturmayı sürüncemede bırakmayı önleyecektir.

3.2. İddianamenin İadesine Yönelik Yasa Yolları
(137) Müşteki, mağdur veya suçtan zarar görenin iddianamenin ia-
desi kararına karşı itiraz hakkı bulunmayıp, bu yetki sadece Cum-
huriyet savcısına tanınmıştır. İddianamenin iadesi kararının kesin-
leşmesi halinde savcı, CMK’nın 174 üncü maddesinin dördüncü
fıkrası uyarınca eksiklikleri giderir. Cumhuriyet savcısı bu aşamada
önceki iddianameyle bağlı değildir. İlk iddianameyle kamu davası
açan savcı soruşturma sonucunda dosyaya yeni şüpheliler ekleye-
bileceği gibi kovuşturmaya yer olmadığına dair karar da verebilir.
CMK’nın 174 üncü maddesi dördüncü fıkrası gereği mahkemece
iade kararı üzerine eksiklikler giderilip, tekrar dava açılması halinde
iddianame ikinci kez iade edilemez. Ancak iade kararında gösterilen

66