Page 207 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

sigortalılığın başlangıcı olarak kabul edilebilmesi için borçlanma işlemi yapılmasına
gerek olmadığı yönündeki içtihadı çerçevesinde; Alman sigorta kurumunca düzenlenen
hizmet cetvelinde 01.04.1992 tarihinde Alman rant sigortası kapsamına girdiği görülen
başvuranın ilk işe giriş tarihinin 01.04.1992 tarihi olarak kabulü için borçlanma
şartı aranamayacağı, dolayısıyla anılan tarihin ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmesi
gerektiği ve başvuranın emeklilik şartlarının da anılan tarih esas alınarak belirlenmesi
67
gerektiği sonucuna ulaşmıştır .
7.4.1.7 Zorunlu Sigortalılık İlkesi Kapsamında Sigortalılık İşlemlerine
İlişkin Uyuşmazlıklar

5510 sayılı Kanun’un 92. maddesi uyarınca; kısa ve uzun vadeli sigorta kapsamındaki
kişilerin sigortalı, genel sağlık sigortası kapsamındaki kişilerin ise genel sağlık
sigortalısı olması zorunlu olup; sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak,
azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler
geçersizdir. Dolayısıyla sigortalılık niteliğinin kazanılması veya kaybedilmesi kişilerin
üzerinde tasarrufta bulunamadığı bir alandır. Bu yönüyle zorunlu sigortalılığın ortaya
çıkmasında, Kanun kapsamında yer alan bir hizmet ilişkisinin varlığı, kişisel nam
ve hesaba bir faaliyete başlanılması ya da bir statüye girilmesi esas etkenlerdir. Bu
kapsamda, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların söz
konusu çalışma sürelerine ilişkin sigortalılık bildirimlerinin yapılmamış olması hizmet
tespit davalarının esas konusunu oluşturmaktadır.
Sigortalılığın zorunlu oluşunun bir sonucu olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun,
Kanun kapsamında yer alan bir çalışmanın mevcut olup olmadığını denetleme yetki
ve ödevi bulunmaktadır. Bu kapsamda ilgililerin Kurumdan bu denetim faaliyetini
yerine getirilmesine yönelik talepleri ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Kurumumuz
bu yöndeki talepleri içeren başvurularda, ilgililerin çalışma sürelerinin tespitine
yönelik olarak denetim faaliyetine başlanılmasını Sosyal Güvenlik Kurumundan
beklemektedir. Ayrıca kimi zaman sigortalılık sürelerinin tespiti için sadece Kurum
kayıtlarının incelenmesi de yeterli olabilmektedir. Bu kapsamda, sigortalılık bildirimi
yapılmakla birlikte herhangi bir sebeple sigortalı hizmetlerinde görülmeyen süreler
hizmet kayıtlarına işlenebilmektedir. Bu noktada Kurumumuza başvuru konusu edilen
bir diğer olayda, başvuranın lehine karar verilen hizmet tespit davası kesinleşmesine
rağmen Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kararın gereklerinin yerine getirilmediği
görülmüştür. Kurumumuzca gerçekleştirilen dostane çözüm girişimleri neticesinde;
başvuranın 2003/2 ila 2006/11 dönemleri arasında yer alan sigortalı çalışmalarına ait
hizmetleri mahkeme kararına istinaden hizmet kayıtlarına işlenmiştir. Başvuran vekili
tarafından Kurumumuza gönderilen mesajda da; “Söz konusu başvurumuza neden olan
işlem, idare tarafından başvurumuzdan sonra yerine getirilmiştir. Bu süreçte talebimizle
yakından ilgilenen Kamu Denetçiliği Kurumu yetkililerine … teşekkürlerimizi sunuyoruz.
67 2021/4187 numaralı başvuru hakkında verilen 26.07.2021 tarihli Tavsiye Kararı. 2021/4651 numaralı
başvuru hakkında verilen 06.08.2021 tarihli Tavsiye Kararı

206 2021 YILLIK RAPOR