Page 208 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Şikâyet konusu işlemin yerine getirilmesi nedeniyle, şikâyetimizi geri alma talebimizi sayın
68
kurumunuza iletmekteyiz. Saygılarımla.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür .
Kurumumuz sosyal güvenlik hakkı bağlamında sigortalılığı, kadrosu olmayan veya
kadrosu olup da kadrolu imam hatibi bulunmayan kimi yerleşim yerlerinde ücret
karşılığında çalıştırılan fahri imam hatiplerin sigortalılığını konu alan başvuruda da
incelemiştir. Bu noktada, fahri imam hatiplerin sosyal güvenliklerine ilişkin en özel
yasal düzenlemenin, 21.07.1983 tarihli ve 2865 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile 5434
sayılı Kanun’a eklenen ek 47. madde olduğu görülmektedir. Söz konusu düzenleme,
haklarında 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanan iştirakçilerden herhangi bir sosyal
güvenlik kurumuna tabi olmadan köy, kasaba ve mahalle camilerinde dernek, vakıf
veya köy bütçesinden ücret alarak imam hatiplik yapanların bu görevlerde geçtiği
tespit edilen sürelerinin borçlandırılması yoluyla sosyal güvenlikleri bakımından
değerlendirilmesine olanak tanımaktadır. Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunmayanlar
yönünden ise fahri imam hatip olarak geçen çalışma sürelerinin sigortalılık sürelerine
dâhil edilmesi talepleri hizmet tespitine ilişkin 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi
69
çerçevesinde incelenmektedir .
Bu kapsamda, fahri imam hatip olarak geçen çalışma sürelerinin tespitinde, primleri
ödemekle yükümlü tutulacak tarafın, bir diğer deyişle işverenin köy tüzel kişiliği
mi yoksa Diyanet İşleri Başkanlığı mı olduğu hususu çözümlenmesi gereken esaslı
sorun alanlarındandır. Bununla birlikte ister köy tüzel kişilikleri ister Diyanet İşleri
Başkanlığı işveren sıfatına sahip olsun, ilgililerin fahri imam hatip olarak çalışmalarının
tespit edildiği durumlarda bu husus hiçbir şekilde sigortalı sayılmalarına engel teşkil
etmeyecektir. Bu noktada çalışmanın varlığının tespit edilmesinden sonra Kuruma
düşen, ilgilinin fahri imam hatiplikte geçen çalışma sürelerine sigortalılık niteliği
kazandırılmasıdır. Bu nedenle Kurumun, gerek görevlendirme onay yazısı gerekse
ilgili müftülük ya da köy kayıtlarından elde edilecek bilgi ve belgeleri dikkate alarak
fahri imam hatip olarak çalışılan süreleri tespit ederek bu sürelere sigortalı niteliğini
kazandırması Anayasal ödevi arasındadır. Kurumumuz bu gerekçelerle, ilgililerin fahri
imam hatip olarak geçen çalışma sürelerinin tespiti ile bu sürelere ilişkin sosyal güvenlik
hakkının sağlanmasını teminen gerekli işlemlerin tesis edilmesi ve ayrıca benzer
uyuşmazlıkların yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınması hususlarında Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığına tavsiyede bulunmuştur.
Sigortalılık statüsü, kişilere sigortalı olmanın getirdiği haklardan yararlanmayı
mümkün kılmakla birlikte bu haklardan yararlanmanın temel şartı olarak da prim
ödeme yükümlülüğünü kişilere yüklemektedir. Diğer taraftan Türk Sosyal Güvenlik
Hukukunda, aynı anda birden fazla sigortalılık statüsüne tabi olmak yasaklanmış
iken, aynı sigortalılık statüsüne tabi olacak şekilde birden fazla işte çalışmaya izin
verilmiştir. Bu durumda ise Kuruma birden fazla prim ödemesi söz konusu olmaktadır.
68 2021/1857 numaralı başvuruya ilişkin 13.03.2021 tarihli Dostane Çözüm Kararı. 2021/16054
numaralı başvuruya ilişkin 24.09.2021 tarihli Dostane Çözüm Kararı
69 2021/3989 numaralı başvuruya hakkında verilen 03.08.2021 tarihli Tavsiye Kararı

2021 YILLIK RAPOR 207