Page 334 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.12.4 Kadro ve Pozisyonlar

Anayasa’nın 128 inci maddesinin ikinci fıkrasında, memurların ve diğer kamu
görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık
ve ödenekleri ile diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.
Böylece kamu görevlilerine ilişkin temel hususların Kanun koyucunun iradesiyle
hayata geçirilebileceği anayasal düzeyde kabul görmüştür. Bu kapsamda memurlar
bakımından esas düzenlemeleri içeren 657 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesinde,
kadrosuz memur çalıştırılamayacağı temel prensibi getirilmekle birlikte, ikinci fıkrada,
“Kadrolar, Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde gösterildiği şekilde düzenlenir” hükmüyle
Cumhurbaşkanına kararname marifetiyle kadrolara ilişkin düzenleme yapma imkanı
tanınmıştır. Daha önceden ise bu hususlar, mülga Genel Kadro ve Usulü Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname’de ele alınmaktaydı.
Bu bağlamda, 657 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesi, 703 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname’nin Geçici 9 uncu maddesi ve yürütme yetkisi kapsamında kararname
çıkarılabileceğine dönük Anayasa’nın 104 üncü maddesinin on yedinci fıkrası
gereğince, 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
hukuk düzenine kazandırılmıştır. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro
ve pozisyonların ihdası, iptali ve kullanılmasına dair esas ve usulleri ele alan bu
Kararnameyle, sadece memurların kadroları değil, aynı zamanda hakim-savcıların,
öğretim elemanlarının ve işçilerin kadroları ile sözleşmeli personellerin pozisyonları da
düzenlenmiştir. Bu suretle, kamu görevlilerinin kadro ve pozisyonlarına dair genel usul-
esaslar belirlenmiştir.
Kadro ve pozisyon, kamu personelinin çalıştırılması bakımından oldukça önemlidir.
Zira bunlarla hem ilgili kamu kurum-kuruluşunun çalıştırdığı personele dair temel
öngörüleri sağlanmakta hem de kadro ve pozisyonla doğrudan ilgili olan personel
açısından çalışma hayatındaki tüm aşamalara dair temel öngörüler ortaya konmaktadır.
Nitekim Devlet Memurları Kanunu’nun mülga 35 inci maddesinde geçen, “…Her
kurum için gerekli kadroların sınıfı, derecesi, unvanı ve adedi gösterilir” hükmü ve 2 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin “Kadroların dağılımı” başlıklı 6 ncı maddesinde
benzeri mahiyetteki “…eklenen kadroların, … ilgili kurum ve kuruluşlarca unvan, sınıf,
derece ve adet belirtilmek suretiyle, … dağılımı yapılır” düzenlemesi, aslında kadrolar
marifetiyle ilgili kamu görevlisinin sayısı gösterilerek çalışılan kurum-kuruluşa personel
planlaması imkanı sunmakta, ayrıca personelin sınıfını, unvanını ve derecesini ortaya
koymasıyla da onun halihazırdaki konumunu ve gelecekte ulaşabileceği noktayı işaret
etmektedir (benzeri durum, sözleşmeli personeli ilgilendiren pozisyonlar bakımından
da geçerlidir). Bu yönleriyle kadro ve pozisyon uygulamalarının personel rejimindeki
etkisi göz ardı edilmemelidir.
İşte bu noktada, kamu personel rejimini ilgilendiren kadro ve pozisyon alt başlığında
Kurumumuza şikâyet başvuruları gelmekte olup bunlar hem dosya özelindeki şartlar
hem de kamu yönetiminin ortaya çıkardığı pratikler dikkate alınarak hukuki denetime
tabi tutulmaktadır.

2021 YILLIK RAPOR 333