Page 339 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

belli dönemler için akdedilen toplu sözleşmeler marifetiyle kamu görevlilerine sosyal
haklar tanınmakta veya var olanlara ilişkin iyileştirmeler yapılmaktadır.
Kamu görevlilerinin sosyal hak ve yardımları genel olarak incelendiğinde, bunların
sadece parasal nitelikte olmadığı; ayni nitelikte veya bazı ihtiyaçlara dönük çeşitli
imkanlardan yararlanma şeklinde kendine yer bulduğu anlaşılmaktadır. Bu yönüyle
de oldukça değişken bir içeriğe sahiptir. Ancak bazı hususlar, daha sık şekilde idare ile
personeli arasında uyuşmazlığa konu olmaktadır. Nitekim sosyal tesis ihtiyaçları, konut,

aile yardımı ödeneği, doğum yardımı ödeneği, giyecek yardımı gibi konularda 2021
yılında Kurumumuza şikâyet başvuruları ulaşmıştır.

Bunların arasında aile yardımı ödeneğine ilişkin olanlar ayrıca üzerinde durulmayı hak
etmektedir. Zira bu konudaki başvurularda, idareler bildirimde bulunma tarihlerini
gözeterek geriye dönük üç aylık kısımlara ilişkin ödeme yaparken daha önceki aylar
için ödeme yapmamaktadır. Yapılan başvurularda da üç aydan önceki döneme ilişkin
ödemeler talep edilmektedir. Dolayısıyla bu başvurular için aile yardım ödeneğine nasıl
hak kazanıldığı ve söz konusu ödemeye yönelik başvuru veya bildirim için bir süre
sınırlandırması bulunup bulunmadığının irdelenmesi gerekmektedir.

Eş için ödenen aile yardımı ödeneği, 657 sayılı Kanun’un 204 üncü maddesinde
“evlenme” olayının gerçekleşmesine, çocuk için ödenen aile yardımı ödeneği ise
“doğum” olayının gerçekleşmesine bağlanmış ve evlenmenin ve/veya doğum olayının
gerçekleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren de bu ödemelere hak kazanılacağı
ifade edilmiştir. Kanun’un 202 nci maddesinde ise, bu ödeneğin, memurun her ne
şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan aylık almayan eşi ve 206 ncı maddedeki istisnalar haricinde çocukları
için yapılacağı belirtilmiştir. Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, eş için ödenecek
aile yardımı ödeneğinin, evlenme olayının vuku bulması ile çocuk için ödenen aile
yardımı ödeneğinin ise doğum olayının vuku bulması ile elde edilen kazanılmış bir
hak olarak dikkate alınması gerektiği, ancak eş için ödenecek aile yardımı ödeneğinde,
eşin her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmaması veya herhangi bir sosyal
güvenlik kuruluşundan aylık almaması şartının belirlendiği, çocuk için ödenen aile
yardımı ödeneğinde ise 657 sayılı Kanun’un 206 ncı maddesinde belirtilen istisnaların
göz önünde bulundurulması gerektiği görülmektedir.

Konunun, aile yardımı bildiriminin verilmesinin herhangi bir süre şartına tabi olup
olmadığı yönünden değerlendirilmesinde ise, 657 sayılı Kanun’un ilgili maddelerinde,
hakkın hangi şartlarda kazanılıp kaybedileceği, ne şekilde ve ne zaman ödeneceği
açıkça düzenlenmiş olmakla beraber, geriye dönük talep edilip edilemeyeceği ve
bildirim süresine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Keza Harcama Belgeleri
Yönetmeliği’nde de buna ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla söz konusu
bildirim için herhangi bir süre şartı getirilmediği anlaşıldığından hak sahiplerince
verilen bildirimlere istinaden geriye dönük olarak aile yardımı talep edilmesinin önünde
de engel bir durum bulunmadığı değerlendirilmiştir.

338 2021 YILLIK RAPOR