Page 358 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.14 MAHALLİ İDARELERCE YÜRÜTÜLEN HİZMETLER

Tüm ülkelerin idari teşkilatlarında olduğu gibi ülkemiz idari teşkilatının da önemli bir
unsuru olan ve başta Anayasa’nın 127 nci maddesi olmak üzere 5393 sayılı Belediye
Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu,
5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu, 442 sayılı Köy Kanunu ile mer’i mevzuatta
kendine yer bulan mahalli idareler (yerel yönetimler); illerde, ilçelerde, köylerde
yaşamakta olan kişilerin ihtiyaç duyduğu hizmetleri yerine getirmeleri nedeniyle
ülkemizin gelişmişliğini, idari anlayışını ve katılımcı demokrasinin temel değerlerini en
iyi yansıtan kurumlardır.

Mahalli idarelerin etkinliği ve başarısı, bulunduğu ülkedeki katılımcı demokrasinin
düzeyi ile yakından ilişkilidir. Mahalli idareler demokrasi açısından önemli olduğu
kadar bölgelerine sundukları hizmetlerin yürütülmesinde verimliliği ve etkinliği
sağlamada da vazgeçilmez kurumlardır.
Anayasa’nın 127 nci maddesinde, mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanması amacıyla
teşkil olunduğu belirtilen belediye, il özel idaresi ve köyler, bir taraftan kamu hizmetinin
sunumu noktasında faaliyetlerde bulunurken, diğer taraftan, demokratik katılım
anlayışının yereldeki iz düşümü olmayı sürdürmektedir.
Mahalli idareler, anayasal sistem içerisinde yerinden yönetim ilkesinin tecelli ettiği
önemli müesseseler olup ülkemizde 30’u büyükşehir belediyesi olmak üzere 81
il belediyesi, 519 büyükşehir belediyesi ilçe belediyesi, 403 ilçe belediyesi ve 387
belde belediyesi olmak üzere toplam 1.390 belediye, 51 il özel idaresi ve 18.290 köy
bulunmaktadır. 225
Özellikle hizmet ilişkisinin yerel düzeyde, ilgilisiyle yakın temasta gerçekleşmesi ve
karar alıcılarının seçimler marifetiyle belirlenmesi, mahalli idareleri diğer kamu kurum
ve kuruluşlarından ayırmaktadır. Hatta bu durumun etkisiyle mahalli idareleri, sadece
hukuki kurumlar olarak değerlendirmek yerine insana dokunan ve onun sürekli
karşılaşmak zorunda kaldığı, kimi sorunları çözen organizasyonlar olarak görmek
gerekmektedir. Nitekim mahalli idarelere yönelen bu bakış açısı, vatandaşlar nezdindeki
beklentiyi artırmakta ve anılan kuruluşlara yapılan başvuruların ve taleplerin hem
niceliğini hem de niteliğini farklı şekillerde etkilemektedir.
Kamu idaresi anlayışında ortaya çıkan gelişmelere bağlı olarak mahalli idareler tarafından
yerine getirilen hizmetlerin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması çabaları, kişilerin
mahalli idarelerden nitelikli hizmet taleplerini artırmaları, hızlı kentleşme, teknoloji
ve ulaşımdaki gelişmeler ve sosyal devlet anlayışının giderek yaygınlaşması, kişilerin
mahalli idareler ile olan ilişkilerinde daha sorgulayıcı hale gelmiş olmaları, kişilerin hak
arama bilinçlerinin giderek artması, insan hak ve özgürlüklerinin önem kazanması,
hukuk devleti anlayışındaki gelişmeler gibi nedenlerle kişiler yaşadıkları mağduriyetleri
mahalli idarelere daha fazla iletmekte, bu durumun sonucunda da mahalli idarelerin
hizmet yükü giderek artmaktadır.

225 www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx (Erişim tarihi: 14/10/2021)

2021 YILLIK RAPOR 357