Page 217 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Daha sonra 3201 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin beşinci fıkrasına 6552 sayılı
Kanun’un 29’uncu maddesi ile eklenen ikinci cümlede, uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce âkit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk
sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki
sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarihin
ilk işe giriş tarihinin belirlenmesinde dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Böylece uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerine dayalı sigortalılık başlangıç tarihi
3201 sayılı Kanun’daki yerini almıştır. Şu halde, 3201 sayılı Kanun’un 5’inci
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “sigortalılığın başlangıç tarihi” kavramının,
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerine dayalı olarak belirlenen sigortalılık başlangıç
tarihini de kapsadığının kabul edilmesi gerekmektedir. Bu durumda, uluslararası sosyal
güvenlik sözleşmelerine göre belirlenen sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerin
borçlanılması halinde de sigortalılığın başlangıç tarihinin, borçlanılan gün sayısı kadar
geriye götürülmesi yasal zorunluluktur. 70
Belirtmek gerekir ki; aksi yöndeki bir uygulama, akit ülkede ilk defa çalışmaya
başladıkları tarihin ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmasını öngören yasa kuralını
borçlanma işlemleri yönünden anlamsız hale getireceği gibi 3201 sayılı Kanun’un
amacına da uygun düşmeyecektir. Zira 3201 sayılı Kanun, uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmelerine dayalı olarak ilk işe giriş tarihinin belirlenmesini kabul etmekte iken,
kanun koyucunun sigortalılığın başlangıç tarihinin borçlanılan gün sayısı kadar geriye
götürülmesinde bu tarihin dikkate alınmamasını amaçladığı söylenemez. Gerçekten
de, 3201 sayılı Kanun’da bu yönde bir düzenleme bulunmadığı gibi mezkûr 5’inci
maddenin sistematiğinin de buna imkân vermediği belirgindir. Aksinin kabulü ilk işe
giriş tarihi uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerine dayalı olarak belirlenmiş olsa da
sigortalılık başlangıcının geriye götürülmesinde sadece (varsa) Türkiye’deki sigortalılığın
dikkate alınması gerektiği sonucunu doğurur ki, bu durum 3201 sayılı Kanun’un amacı
ile bağdaşmaz.

Bu kapsamda yapılan değerlendirmeler neticesinde; başvuranın 3201 sayılı Kanun
kapsamındaki sigortalılık başlangıç tarihinin ve bu kapsamda yaşlılık aylığından
yararlanma şartlarının belirlenmesinde, Belçika’da ilk işe giriş tarihi olan 26.11.2011
tarihinin esas alınarak borçlanılan gün sayısı kadar geriye gidilerek bulunan tarihin
dikkate alınması gerekirken Türkiye’deki ilk işe giriş tarihi olan 07.08.2017 tarihinden
borçlanmış olduğu sürenin geriye götürülmesi ile bulunan tarihin dikkate alınmasına
yönelik Sosyal Güvenlik Kurumu işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı
sonucuna ulaşılmıştır. Böylece başvuranın, Belçika’da ilk işe giriş tarihi esas alınarak
borçlanılan gün sayısı kadar geriye gidilmesi ile bulunacak tarihe göre yaşlılık
aylığından yararlanma şartların belirlenmesine yönelik işlem tesis edilmesi ve benzer
uyuşmazlıkların yaşanmamasını teminen gerekli düzenleyici işlemlerin yapılması
hususlarında Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına tavsiyede bulunulmasına karar
71
verilmiştir.
70 Yargıtay Yirmi Birinci Hukuk Dairesinin 14.05.2015 tarihli ve E: 2015/4939, K: 2015/10703 sayılı kararı
71 2021/13168 numaralı başvuru hakkında verilen 31.01.2022 tarihli Tavsiye Kararı

216 2022 YILLIK RAPOR