Page 129 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

vatandaşı açısından 4 No’lu Protokol’ün 4. maddesinin ihlal edildiği, üç Gürcü vatandaşı açısından ise
bir mahkeme veya başka bir Rus makamı tarafından resmi sınır dışı kararı verilmediği ve onların kendi
imkanlarıyla Rusya Federasyonu’ndan ayrıldığı, bazı Gürcü vatandaşlarının, tutuklanmayı, gözaltına
alınmayı ve sınır dışı edilmeyi öngören resmi bir sınır dışı kararından önce Rusya Federasyonu’nu terk
etmelerinin anlaşılabilir olduğunu, ancak başvuranların “yabancıları grup halinde bir ülkeyi terk etmeye
zorlayan bir tedbire” tabi tutulmadıkları gerekçesiyle 4 No’lu Protokol’ün 4. maddesi bakımından ihlal
bulunmadığı yönünde karar verilmiştir. (§81-84)

6.2. Bir Sınır Dışı Kararının Başvuranın Kendi Kusurlu Davranışından
Kaynaklanması Durumunda 4 No’lu Protokol’ün 4. Maddesinin İhlal
Edilmiş Sayılamayacağı Yönündeki Kararlar

AİHM 3. Dairesinin 16/06/2005 tarihli ve 18670/03 Başvuru No.lu Berisha ve
Haljiti/Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti Kararı

AİHM, Mısır etnik kökenli ve Sırbistan-Karadağ vatandaşı Dzavit Berisha ve Baljie Haljiti tarafından ya-
pılan başvurularda, sığınma usulüne müşterek olarak başvurmaları ve haklarında tek bir ortak karar
verilmesi nedeniyle, yerel makamların her iki başvurucu için tek bir sınır dışı etme kararı vermesinin
başvurucuların kendi davranışlarından kaynaklandığı sonucuna vararak toplu sınır dışı etmenin söz
konusu olmadığına oy birliğiyle karar vererek başvuruyu kabul edilemez bulmuştur.

AİHM 2. Dairesinin 01/02/2011 tarihli ve 2344/02 Başvuru No.lu Dritsas ve
Diğerleri/İtalya Kararı

Başvuruda, tamamı Yunan vatandaşı olan kırk altı başvuranın 19/07/2001 tarihinde İtalyan polisine
kimlik belgelerini göstermeyi reddetmeleri nedeniyle polisin sınır dışı kararını başvuranların adına
düzenleyememesi üzerine yapılan başvuruda, başvurucular temelde Sözleşme’nin 3. maddesine da-
yanarak insanlık dışı ve aşağılayıcı muameleye maruz kaldıklarını, 4 No’lu Protokol’ün 4. maddesinin
ihlal edildiğini iddia etmişlerdir. AİHM, bu başvuruda, yetkililere kimliklerini vermeyi reddettikleri
ve bireysel sınır dışı etme kararı bulunmamasının ilgili kişilerin kusurlu davranışlarının netice-
sinde meydana geldiği gerekçesiyle 4 No’lu Ek Protokol’ün 4. maddesinin ihlal edilmediği kanaatine
vararak başvuruyu kabul edilemez bulmuştur.

AİHM Büyük Dairesinin 13/02/2020 tarihli ve 8675/15 ve 8697/15 Başvuru
No.lu N.D. ve N.T./İspanya Kararı
AB sınırlarından “geri itme” pratiğinin, AİHM’nin 13 Şubat 2020 tarihli İspanya’ya karşı bir Büyük Daire
kararıyla İspanya’nın hızlandırılmış sınır dışı prosedürüyle yasa dışı yollarla ülkeye giren sığınmacıları
geri itmesine ilişkin başvuruda ihlal bulmaması üzerine gerçekleştiği söylenebilir. Aslında daha önce
87
87 Köksal, Tuğçe Duygu, Avrupa Birliği Sınırlarının Korunması Yolu Olarak “Geri İtmeler” ve Pandemi Sonrası İçin Değerlendirme, Euro
Politika Dergisi, C.4, S. 2, 2020, s. 127.

127