Page 72 - kdk-sempozyum-1

Organik yaklaşım ise işlemin, eylemin veya davranışın niteliğini değil, hangi organ
tarafından yapıldığını esas alır.

Organik yaklaşıma göre Ombudsmanın bazı kurumları denetleme yetkisi bulun-
mamaktadır. Hâlbuki bu Kanunda özellikle de 1.maddedeki “kamu hizmetlerinin
işleyişi” kavramından dolayı fonksiyonel yaklaşımın tercih edildiği anlaşılmakta-
dır.
A. Yargı Bağımsızlığı Açısından Kamu Denetçiliği Kurumu’nun
Görev Alanı

Yargı faaliyeti veya yargı biri organik, diğeri maddî anlamda olmak üzere iki açı-
dan tarif edilebilir: Organik yani şeklî anlamda tarife göre mahkemelerin her
17
türlü faaliyeti yargısaldır. Bu tarif yeterli değildir, çünkü mahkemelerin her tür-
lü faaliyeti yargısal değildir. Mahkemelerin; yargı faaliyetlerinin yanında kalem
(yazı) işlerinin yürütülmesi ve personelin yönetimi gibi idarî faaliyetleri de vardır.
Bir mahkeme faaliyetinin gerçekten yargısal olup olmadığını anlayabilmek için
yargının maddî anlamdaki tarifine başvurmak gerekir: Maddî anlamda yargı, yani
yargılama faaliyeti, objektif hukukun, maddî hukuk kurallarının, bağımsız hâkim-
ler tarafından - bir davanın görülmesi ve karara bağlanması gibi - belli bir olaya
uygulanmasıdır. Yargılama faaliyeti; davanın açıldığı tarihten kararın verildiği,
18
yazıldığı ve tebliğe verildiği tarihe kadar geçen zamandır.

I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
Her mahkemede bulunan kalem teşkilâtındaki yazı işleri müdürü, zabıt kâtipleri
ve memurlar bağlı bulundukları mahkeme hâkiminin veya başkanının emri altın-
dadırlar, bu çalışanlar da yargı organının içine girmektedirler. 19

Acaba kamu denetçisine mahkemelerin denetimi daha doğrusu işleyişi ile ilgili
bir görev verilmeli midir?

Bazıları “Anayasamızdaki yargı bağımsızlığını sağlayan hükümler dikkate alın-
20
17. Yargılama faaliyeti ve konuyla ilgili diğer kavramlar için bkz. KURU, Baki-Ramazan ARSLAN-Ejder YILMAZ:
Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 6100 sayılı HMK’na Göre Yeniden Yazılmış 23. Baskı, Ankara 2012, s.56 vd.
18. KURU, Baki-Ramazan ARSLAN-Ejder YILMAZ: age., s. 56; ALAN, Nuri: 10-11 Aralık 2004 tarihinde TBMM İn-
san Haklarını İnceleme Komisyonu tarafından İstanbul’da düzenlenen “Ombudsmanlık Kurumunun Oluşturulması”
konulu Uluslararası Ombudsmanlık Konferansında yapmış olduğu konuşma, s. 29, TBMM Tutanak Müdürlüğü,
Komisyon: İ.H.K.
19. KURU, Baki-Ramazan ARSLAN-Ejder YILMAZ: age., s. 96.
20. AKMAN, Yahya: 10-11 Aralık 2004 tarihinde TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu tarafından İstan-
bul’da düzenlenen “Ombudsmanlık Kurumunun Oluşturulması” konulu Uluslararası Ombudsmanlık Konferansında
yapmış olduğu konuşma, s. 53-54, TBMM Tutanak Müdürlüğü, Komisyon: İ.H.K.; HONDU, Selçuk: 10-11 Aralık

72 KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU