Page 442 - yargi-ozel-raporu

(910) Yürütmenin durdurulması müessesesi, hem idari yargılama
hukukunun kurumlarıyla (iptal kararı vb.) hem de diğer yargılama
usulü kurumları (ihtiyati tedbir, ara karar vb.) ile benzerlik ve farklı-
lıklara sahiptir. Özellikle aynı hukuk düzeni içinde bulunması sebe-
biyle iptal müessesesi ile yürütmenin durdurulması usulünün ilişki-
sine değinmekte yarar vardır. İdari yargıda, uyuşmazlığın tam olarak
sonuçlandırılıp işlemin hukuka uygun olmadığının karara bağlan-
dığı karar türü “iptal kararı”dır. Oysa yürütmenin durdurulması
kararı, uyuşmazlık konusu idari işlem hakkında son sözün söy-
lendiği bir karar türü olmayıp, yargılamanın ileriki safhalarında
davacı açısından oluşabilecek hak kayıplarının önüne geçmeyi
503
hedefleyen bir ara karardır. Bununla birlikte, yürütmeyi durdur-
ma kararı, verildiği andan itibaren değil, iptal kararları gibi işlemin
tesis edildiği andan itibaren hüküm ve sonuç doğurmaktadır.
(911) İdari yargının en tartışmalı konularından birisi olan “yürüt-
menin durdurulması” kurumu; mahkemece karar verilinceye kadar
geçen sürede, idarenin iptal hükmünü neticesiz bırakacak iş ve iş-
lemlerinin önüne geçmek açısından önem taşımaktadır. Yargılama
sürecinin uzunluğu düşünüldüğünde, bazı idari işlemlerin gereğinin
yerine getirilmesi sonrasında yargı merci tarafından verilen iptal
kararı pratikte hiçbir anlam taşımayabilmektedir. Örneğin; bir yı-
kım kararının uygulanması halinde, mahkemece yapılan yargılama Bölüm 9 İdari Yargı
sonrasında iptal kararı verildiğinde, bu karar oluşan durumu eski
hale getiremeyecektir. Bu gibi sakıncaların giderilmesi noktasında,
yürütmenin durdurulması usulü; idari yargının etkililiğine ve hukuk
devleti ilkesinin kurumsallaşmasına katkı sunmaktadır.
7.2. Tarihsel Süreçte Yürütmenin Durdurulması

(912) Yürütmenin durdurulması müessesesi, idari yargı düzeninin
modern anlamda yapılandırılması sürecinde aşamalı olarak günü-
müzdeki şekline ulaşmıştır. 669 sayılı Şurayı Devlet Kanunu, 3546
sayılı Devlet Şurası Kanunu ve 521 sayılı Danıştay Kanununda yü-
rütmenin durdurulmasına ilişkin hükümler bulunmaktaydı. Ancak
bu yasal düzenlemelerde detaylı olarak yürütmenin durdurulması-
nın şartlarına yer verilmemişti. Söz konusu eksiklik, içtihat yoluyla

503 ULER, Yıldırım, İptal Kararlarının Sonuçları, Ankara-1970, sf. 4.

415