Page 52 - yargi-ozel-raporu

4. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi, Uzlaşma ve Ön
Ödemeye İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri
(42) CMK ile getirilen düzenlemeler ile Cumhuriyet savcısı, takibi
şikâyete bağlı bir suçun üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis
cezasını gerektiren suçlardan olması veya uzlaşma kapsamına dâhil
suçlarda, sanığın daha önceden hapis cezasını gerektiren mahkû-
miyetinin bulunmaması durumunda, kamu davasının açılmasını
erteleyebilir. Ancak uygulamada savcılar tarafından kamu davasının
ertelenmesi kurumu pek uygulanmamaktadır. Zira kamu davasının
açılmasının ertelenmesi halinde dosya açık kaldığı gibi bu dosyalar Bölüm 1 Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Ceza Yargılaması, Soruşturma ve Kovuşturma
iş cetvellerine dâhil edilmemekte dolayısıyla terfi sorunu ortaya çık-
maktadır. Bu sebeple kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı
verildiğinde, bu kararların iş cetvellerine eklenmesi, savcılar tarafın-
dan kamu davasının açılmasının ertelenmesi müessesine daha fazla
işlerlik kazandıracak, bu durum yargının iş yükünün hafifletilmesin-
de önemli rol oynayacaktır.

(43) Uzlaşma kurumundan da tam anlamıyla verim alınamamak-
tadır. Soruşturma evresinde uzlaşma kapsamına giren bir suçun,
mahkeme önüne getirilmeyip hazırlık evresinde bitirilmesi elbette
iş yükünün azaltılmasında önemli rol oynayacaktır. Kolluk güçle-
ri, uzlaşmanın ne olduğu, hangi suçların uzlaşma kapsamına girdiği
hususlarında yeterli bilgiye sahip olmadıklarından, matbu bir form
olan uzlaşma tutanağını şüpheliye veya müştekiye imzalattırdıkları
gibi çoğu zaman da yeterli açıklama yapılmaksızın ifade tutanağının
içerisinde müştekiye veya şüpheliye uzlaşmak isteyip istemediğini
sormaktadır. Uzlaşmak; barışmak veya şikâyetinden vazgeçme anla-
mına gelmediğinden, kolluk birimleri şüpheli veya müştekiye olayın
hemen akabinde uzlaşmak isteyip istemediğini sormakta zaten olay
nedeniyle kızgın olan müşteki (soğuma evresi gözetilmeden) çoğu
zaman uzlaşmayı barışma veya şikâyetten vazgeçme olarak algıladı-
ğından doğal olarak uzlaşma gerçekleşmemekte ve soruşturma aşa-
masında uzlaşma yoluyla çözülebilecek dosyalar mahkemeye intikal
ettiğinden yargının iş yükünde artışa neden olmaktadır. Bu sebepler-
le öncelikle uzlaşma kapsamına giren suçların alanının genişletilmesi
suretiyle uzlaşma yapma yetkisinin de kolluk birimlerinden alınarak
Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde bulunan (olmayanların ku-

25